Bakermat van de spoorwegen

Spanning hangt in de lucht op 27 september 1825. Massa’s mensen verzamelen zich in de buurt van The Mason’s Arms pub, waar de wagons aan de locomotief werden gekoppeld, om getuige te zijn van de unieke gebeurtenis. Het was ook nooit eerder vertoond. Kon een stoomlocomotief meer vervoeren dan kolen, hout en andere vracht? Zou het veilig zijn om mensen over het spoor te laten reizen? Deze dag moet het gebeuren. De eerste passagierswagon kreeg de wat onzekere en mogelijk onheilspellende naam Het Experiment mee. Menigeen zou de nachten voor de rit een doomscenario in de dromen hebben gezien. Op de rails staat puffend Locomotion nr 1 klaar. Achter hem elf wagons afgeladen met steenkool en daar weer achter het menselijke experiment, bestaande uit zo’n twintig wagons met passagiers.

‘Ongeveer 300 kaartjes waren gekocht voor de rit naar Darlington en Stockton. Naar het schijnt was het dubbele aantal aan boord’, vertelt David Wallace, vrijwilliger bij het huidige spoorwegmuseum Locomotion. ‘Iedereen was opgelaten. De eerste passagierstreinreis ooit. Het spannende zat hem ook in de locomotief, die nu in ons museum staat. Dat is de originele en ook weer niet’, zegt David cryptisch. Hij is grotendeels authentiek, maar de ketel ontplofte een paar keer. ‘En stukken daarvan werden tot drie à vier mijl verderop gevonden. Dus ik snap die spanning in 1825 ook wel. Eerlijk gezegd weet ik niet of die ontploffingen mensenlevens hebben geëist.’

Wagons waar eens kolen in lagen, zijn schoongemaakt. In de bakken geplaatste bankjes leveren de zitplekken op. Met een luid gefluit en wat gekraak, begint de 122 meter lange trein aan de bijzondere reis. Over 42 kilometer. Het langgerekte gevaarte doet twee uur over deze afstand. Onderweg loopt het wat vertraging op door een ontspoorde wagon en een geblokkeerde klep van de toevoerpomp, maar de eindbestemming wordt bereikt. Volontair David praat anno 2025 met trots over die eerste tocht: ‘Met recht een historische trip. Het maakte van Shildon de bakermat van de spoorweg.’